Elektrische locomotief NS 1010 representeert
de eerste serie elektrische locomotieven die voor de Nederlandsche
Spoorwegen werden gebouwd. Direct na de Tweede Wereldoorlog verschenen
deze locomotieven op de rails, waarmee een nieuw tijdperk werd ingeluid:
voor de NS had de stoomtractie afgedaan.
Vanaf de jaren 1920 tot in de Tweede Wereldoorlog werden steeds
meer belangrijke spoorlijnen in Nederland van bovenleiding voorzien,
zodat er elektrische treinen
konden gaan rijden. De aanschaf van elektrische locomotieven werd
in die jaren al overwogen. De bedoeling daarvan was de bestaande
dienstregeling van internationale treinen, die tot dan bestonden
uit getrokken rijtuigen en een stoomlocomotief, beter te laten aansluiten
bij die van de reeds aanwezige elektrische treinen in ons land.
De Tweede Wereldoorlog zorgde voor een tijdelijke onderbreking
in deze overwgeing. Na de oorlog moesten de Nederlandse Spoorwegen
het spoorwegnet opnieuw opbouwen en al snel werd besloten de stoomtractie
op korte termijn geheel af te schaffen. Men koos voor moderne tractiemiddelen
zoals elektrische en diesellocomotieven.
Het ontwerp van de eerste serie elektrische locomotieven (de serie
1000) in ons land leek aan de onderkant nog wel een beetje op dat
van een stoomlocomotief. Het werd gebaseerd op een Zwitserse locomotief
voor de Gotthardroute en de drijfwielen zaten nog in een vast frame,
zoals bij de stoomlocomotieven het geval was. De locomotieven werden
gebouwd in Nederland met Zwitserse onderdelen en kwamen vanaf 1948
op de rails. De ingeruikname luidde in Nederland een nieuw tijdperk
in: voor NS had de stoomlocomotief afgedaan.
Loc 1010 was de tiende en laatste uit de serie. Oorspronkelijk
wel degelijk gebouwd om sneltreinen te trekken, bleken ze daar rond
1955 al niet meer zo geschikt voor. Nieuwere locomotieven uit de
series 1100 en 1200 voldeden beter en de serie 1000 werd vanaf 1955
vooral voor goederentreinen ingezet. De serie werd rond 1980 uit
de dienst genomen.
Elektrische locomotief 1010 als Railmonument
De 1010 werd bewaard door de Stibans (Stichting Af te voeren Nederlands
Spoorwegmaterieel) en tentoongesteld in het Nederlands Spoorwegmuseum.
Deze locomotief representeert de eerste serie Nederlandse elektrische
locomotieven, waarmee een begin werd gemaakt met de definitieve
afschaffing van de stoomtractie.