>> meer afbeelding

Personenrijtuig HSM 755 is een groot coupérijtuig. Dat wil zeggen dat het rijtuig bestaat uit een aantal afgesloten compar-timenten voor reizigersvervoer, elk met een toegangsdeur. Vanaf circa 1900 werden 135 van dergelijke rijtuigen gebouwd voor het reizigersvervoer in het gehele land. Rijtuig C755 werd gebouwd in 1907 en bleef in gebruik tot 1956, toen er moderner materieel kwam.

Huidige eigendom:
Het Spoorwegmuseum


Object

Personenrijtuig 755

Gebruiker

Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM)

In bedrijf

1907-1956

Railcategorie

Hoofdspoor

Type / serie

Coupérijtuig

De eerste rijtuigen die bij de spoorwegen voor het vervoer van reizigers werden gebouwd, deden nog het meest denken aan koetsen die op rails konden rijden. Aan voor en achterkant waren de zitruimtes afgesloten, aan beide zijden van de wagen stonden banken en aan beide zijden waren gewone deuren aangebracht. Het belangrijkste verschil was dat bij de spoorwegen vaak meerdere van dit soort 'koetsen' achter elkaar op een frame werd geplaatst.

Naarmate de spoorwegen zich verder ontwikkelden werden de wagens langer (meer koetsen op het frame!) en de zitplaatscapaciteit nam toe. Aan het einde van de negentiende eeuw kregen de rijtuigen de vorm van een lange rechthoekige doos met een veelheid van deuren aan de zijkanten. Iedere deur gaf toegang tot een zitplaatscompartiment en via lange treeplanken kon de conducteur van de ene naar de andere deur lopen. Tijdens de rit was dit overigens geen ongevaarlijke bezigheid.
Vanaf het begin van de twintigste eeuw lieten de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij totaal 135 van dergelijke zogenaamde coupérijtuigen bouwen. Deze nieuwe generatie van dit type was groter dan de daarvoor gebouwde wagens en was op vier in plaats van drie of twee assen geplaatst. De rijtuigen werden in het hele land ingezet totdat in de jaren 1950 nieuwe generaties rijtuigen en treinstellen de inmiddels verouderde coupérijtuigen overbodig maakten.

Personenrijtuig HSM 755 als Railmonument

In 1956 werd het rijtuig opgenomen in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum in Utrecht, waar het geheel gerestaureerd werd en teruggebracht in de staat waarin het in 1907 in dienst werd gesteld.
Het rijtuig is het enige grote rijtuig met aparte coupé's dat bewaard is gebleven en representeert daarmee een beeldbepalend type rijtuig.