In 1904 kocht de Gooische Stoomtram
een viertal luxe en buitengewoon fraaie personenrijtuigen, waaronder
dit rijtuig 22. Het waren de eerste stoomtramrijtuigen, waarbij
moderne vormgeving zo’n belangrijke rol speelde. De Nederlandse
fabriek "Allan" liet zich hierdoor inspireren en ontwikkelde
een eigen variant, maar daar zat wat meer "Hollandse soberheid"
in.
Vanaf 1881 opende de Gooische Stoomtram (GS) een aantal tramlijnen
naar en in ’t Gooi. Er werden vooral reizigers vervoerd. Forensen
bijvoorbeeld, die werkten in Amsterdam en woonden in de Gooise dorpen,
maar ook recreanten, die op een zomerse dag de stad ontvluchtten
om naar het strand in Muiderberg of naar de Gooische hei te gaan.
In 1904 kocht de 'Gooische' voor haar tramlijn van Amsterdam naar
Laren een viertal luxe en buitengewoon fraaie rijtuigen, waaronder
personenrijtuig 22. Ze hebben goed voldaan; tot aan het einde van
het trambedrijf in 1947 zijn ze in dienst gebleven.
Personenrijtuig 22 is een representant van een tweede, modern type
stoomtramrijtuig, dat aan het begin van de 20e eeuw op de Nederlandse
baan verscheen. Dit type rijtuig was duidelijk geënt op een
Amerikaanse vormgeving. In Nederland waren het de eerste stoomtramrijtuigen,
waarbij moderne design-opvattingen zo’n belangrijke rol speelden.
Veel Jugendstil-details getuigen daarvan.
Rijtuigen van dit type werden in eerste instantie gebouwd door de
Duitse firma 'Wumag'. De Nederlandse fabriek 'Allan' liet zich hierdoor
inspireren en ontwikkelde een eigen variant, maar daar zat wat meer
'Hollandse soberheid' in. Op de stoomtramlijnen die na 1915 werden
aangelegd zouden de rijtuigen van Allan beeldbepalend worden.
Personenrijtuig 22 als Railmonument
Na het einde van de Gooische Tram in 1947 kreeg personenrijtuig
GS 22 een functie als noodwoning in het zogenaamde Tramdorp in Hilversum.
Zo kon het rijtuig in die tijd van grote woningnood nog nuttige
diensten bewijzen. Bijkomend voordeel was, dat het bleef behouden.
De Museumstoomtram Hoorn-Medemblik kon na de opheffing van het Tramdorp
in de jaren zeventig rijtuig 22 daardoor aan de collectie toevoegen.
In 1990 werd personenrijtuig 22 na een grondige restauratie weer
in dienst gesteld op de museumlijn van Hoorn naar Medemblik. Het
rijtuig vormt een prachtig ensemble met stoomlocomotief 18 van de
Gooische, die ook in de Hoornse collectie aanwezig is.