Nu is stoomlocomotief 13 nog de enige in zijn soort, maar je kon er vroeger, vanaf 1865, veel van zien rondrijden. Het web van spoorwegen door het land groeide snel in die tijd. Er waren dus ook meer treinen nodig èn locomotieven om die treinen te trekken. Uiteindelijk waren er 75 van.

De treinen reden er niet vanzelf. Iemand moest er voor zorgen dat er rails werden aangelegd en dat stations en bruggen werden gebouwd. Omdat het particulier initiatief in Nederland in de ogen van de overheid het in de eerste helft van 19e eeuw teveel liet afweten, ging de Nederlandse Staat er toe over, zelf de spoorlijnen aan te leggen. Dat was nogal wat in de hoogtijdagen van het 'laisser-faire denken' en de 'natchwakersstaat'. Er was menig pittige discussie voor nodig om de "Wet op de aanleg van Staatsspoorwegen" door het Parlement te krijgen.
Toch lukt het uiteindelijk in 1860 en in de jaren daarna werd de aanleg van een uitgebreid spoorwegnet voortvarend ter hand genomen. Uitbreiding vond plaats met lijnen tussen Arnhem en Deventer, Zutphen en Hengelo en Maastricht en Venlo.

Maar de treinen ook zelf laten rijden, dat ging de overheid toch te ver in die tijd. Daar werd een particulier bedrijf voor opgericht, de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (kortweg de 'Staatsspoor' of SS). De SS had al enkele locomotieven in dienst maar besloot in 1865 tot de aanschaf van een grote serie locomotieven van Engelse makelij. Er werd, zoals in die tijd gebruikelijk was, bijzondere aandacht besteed aan de vormgeving van de locomotieven.
Voor comfort en de werkomstandigheden van het personeel was echter nog maar weinig belangstelling; machinst en stoker stonden op deze locomotieven, die toch relatief hoge snelheden konden halen, gewoon in de open lucht! Alleen het 'brilletje' bood enige bescherming. Later werd er wel wat meer machinstenhuis op gezet.

Oorspronkelijk reden deze locomotieven zowel goederen- als reizigerstreinen. Toen er modernere, zwaardere en snellere locomotieven kwamen, werden ze meestal voor het mindere werk ingezet en zelfs als rangeerlocomotief. In 1933 was het afgelopen met dit locomotieftype. De laatste werd toen van de rails gehaald.

Stoomlocomotief 13 als Railmonument

Gelukkig werd één exemplaar bewaard voor het Nederlands Spoorwegmuseum in Utrecht. Daar kan deze wel zeer "oudgediende" nu bewonderd worden.

Stoomlocomotief SS 13 is met een A-status ingeschreven in het Nationaal Register Railmonumenten.
De locomotief vertegenwoordigt een belangrijke ontwikkeling in de geschiedenis van het Nederlandse railvervoer als representant van de eerste grote serie locomotieven voor het zich snel uitbreidende net van Staatsspoorwegen.
De stoomlocomotief is bovendien de unieke representant van een beeldbepalende serie van 75 exemplaren, die gedurende zeventig jaar dienst deed in grote delen van Nederland.