Stoomlocomotief O&K met het
fabrieksnummer 12437 is een smalsporige locomotief van een ontwerp,
dat op grote schaal werd toegepast bij de Nederlandse industrie.
Het is de enige nog bestaande locomotief in Nederland, die speciaal
bestemd was voor de verhuur aan aannemersbedrijven. De locomotief
werd dan ook vooral gebruikt voor de aanleg van weg- en waterbouwkundige
projecten.
Klein en licht uitgevoerd spoor, dat eenvoudig kon worden verplaatst
was buitengewoon handig voor bijvoorbeeld aannemers. De uitvinder
ervan was de Fransman Decauville. De belangrijkste leverancier van
het lichte smalspoor en de bijbehorende locomotieven in Nederland
was echter een Duitse firma. In dat land was de industrie enorm
in opkomst en was het de firma Orenstein & Koppel die ermee aan
de gang ging. De firma leverde uiteindelijk ruim 300 stoomlocomotieven
aan Nederlandse bedrijven, voornamelijk smalspoorlocomotieven.
O&K met het fabrieksnummer 12437 werd in 1933 geleverd. O&K
had diverse ontwerpen, maar dit was wel het meest voorkomende model.
Ook de spoorwijdte van 700 millimeter was in Nederland voor industriële
doeleinden het meest in gebruik.
De loc werd aangekocht door de firma Spoorijzer in Delft. Deze firma
gebruikte dergelijke locomotieven voor de verhuur aan bijvoorbeeld
aannemers. Ook firma’s als Oving spoor en de vestiging van
Orenstein & Koppel in Amsterdam deden aan verhuur van smalspoorlocomotieven.
De locomotieven kwamen vaak in actie bij grotere infrastructurele
werken, zoals bijvoorbeeld de aanleg van stadsuitbreidingen, waterstaatkundige
werken en rijkswegen. Na ruim dertig jaar te zijn verhuurd aan diverse
aannemers, werd de locomotief buiten dienst gesteld.
Stoomlocomotief O&K fabnr 12437 als Railmonument
De locomotief werd opgenomen in de collectie van de Stichting Nationaal Smalspoor te Valkenburg (ZH).
Hier is de locomotief geheel teruggebracht in de staat
als huurlocomotief met het woord 'Spoorijzer' in grote letters op
de zijkanten.
Locomotief O&K 12437 wordt gezien als een attractief
onderdeel van de collectie van het Nationaal Smalspoormuseum door
de geschiedenis als huurlocomotief van Spoorijzer; het object is als zodanig het
enig overgebleven exemplaar in ons land.