Object |
Personenrijtuig
ABC7301 |
Collectiehouder |
Nederlandse Spoorwegen (NS) |
In
bedrijf |
1935-1970 |
Railcategorie |
Hoofdspoor |
Type
/ serie |
Bolkop / plan
X |
Met name in de 19e eeuw bleef het ontwerp van veel personenrijtuigen
van de spoorwegen gebaseerd op dat van koetsen;
onder meer de indeling in aparte coupe's was daarvan afgeleid. Met
de komst van rijtuigen voor de elektrische treinen in de jaren 1920
verbeterde er een hoop: er kon van het ene naar het andere rijtuig
worden gelopen via een doorgang en, niet onbelangrijk, er werd extra
comfort aangebracht in de vorm van toiletten.
Pas in de jaren 1930 voltrok zich een echte revolutie in de vormgeving
en bouwwijze van treinen. Gladde
stroomlijn zou het beeld bij
de spoorwegen gaan bepalen. De afgeronde uiteinden bezorgden de
rijtuigen van dit type de bijnaam "bolkop".
In de periode 1935-1939 lieten de Nederlandse Spoorwegen 29 stalen
rijtuigen volgens de laatste nieuwe inzichten bouwen bij de firma
Werkspoor in Amsterdam. De rijtuigen waren speciaal bedoeld voor
de internationale treinen vanuit bijvoorbeeld Amsterdam richting
Duitsland. Personenrijtuig NS ABC7301 werd in dienst gesteld in
1935. Bijzonder was dat deze rijtuigen van zowel eerste, tweede
als derde klasse compartimenten was voorzien.
Tot in de jaren 1950 lieten de spoorwegen verschillende series personenrijtuigen
volgens dit ontwerp bouwen. Rijtuig ABC7301 deed dienst tot in de
jaren 1970; zonder derde klas, want die was inmiddels afgeschaft.
Zo representeert dit rijtuig een belangrijke ontwikkeling in de
geschiedenis van het Nederlandse railvervoer. Rijtuigen van het
type 'bolkop' zijn bovendien tientallen jaren lang beeldbepalend
op het Nederlandse spoorwegnet geweest.
De 'bolkop' als Railmonument
Na het werkzame leven bij de spoorwegen, was het de Veluwsche Stoomtrein-Maatschappij
die het rijtuig in de collectie op nam. Personenrijtuig NS ABC 7301
is het oudste nog bestaande stalen rijtuig van het gestroomlijnde
type 'bolkop' en bovendien het enig overgebleven exemplaar uit de
vooroorlogse serie.
Van de (naoorlogse) bolkoprijtuigen zijn meer exemplaren bewaard
gebleven, onder andere bij de Veluwsche Stoomtrein-Maatschappij.
Het is de bedoeling van deze museumorganisatie uiteindelijk weer
met een complete 'stam' bolkoprijtuigen te kunnen rijden.
|