Op het platteland was het scholierenvervoer
van groot belang. De Nederlandse trambedrijven namen daarvan een
groot deel voor hun rekening. In 1915 schafte de Nederlandsche Tramweg-Maatschappij
in Friesland voor dit vervoer een aantal rijtuigen aan, die werden
uitgerust met uitsluitend harde houten banken.
Tussen 1911 en 1916 bestelde de Nederlandsche Tramweg-Maatschappij
(de NTM) bijna vijftig nieuwe personenrijtuigen aan voor haar tramlijnen
in de provincie Friesland en de aanpalende delen van Groningen en
Drenthe. Zes daarvan werden geheel als derde klasse rijtuigen uitgevoerd
met uitsluitend harde houten banken; ze waren speciaal aangeschaft
voor het vervoer van scholieren. Rijtuig NTM C205 was een van deze
rijtuigen; het werd in dienst gesteld in 1915.
In 1935 wordt het rijtuig gemoderniseerd en krijgt het een nieuw
interieur. Dit om dienst te doen achter een nieuwigheid uit die
tijd: een diesellocomotief. In 1947 neemt NS het rijtuig over; het
wordt gedurende korte tijd nog op enkele andere tramlijnen ingezet.
Het personenrijtuig NTM C205 is een rijtuig van het standaardtype
zoals dat in het bijzonder bij de Nederlandsche Tramweg-Maatschappij
in gebruik is geweest. Het model van het rijtuig werd door bouwer
Werkspoor gebaseerd op de aanhangrijtuigen die de firma reeds voor
het Amsterdamse stadstrambedrijf vervaardigde. Het belangrijkste
verschil was dat de stoomtramrijtuigen voor de NTM een flink stuk
groter werden. De NTM C205 is van dit ‘NTM-standaardtype’
het enig overgebleven exemplaar. Het rijtuig representeert bovendien
een functie, die op het platteland van groot belang was: het scholierenvervoer.
Trambedrijven verkregen daaruit een niet gering deel van hun inkomsten.
Personenrijtuig C205 eindigt zijn loopbaan in 1951 bij de Nederlandsche
Spoorwegen in Alkmaar. Ze was bedoeld voor Bello, de tramlijn Alkmaar-Bergen
aan Zee, maar komt daar nooit in dienst. Ze wordt verkocht en gaat
net als veel andere tramrijtuigen dienen als noodwoning.
Personenrijtuig NTM C205 als Railmonument
Al in 1967 wordt het rijtuig voor het nageslacht bewaard, waarna
het wordt opgenomen in de collectie van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik.
Er volgt een langdurig restauratieproces, dat wordt bekroond met
de Engelse AIRPS-award voor rijtuigrestauraties. Sinds 1994 is het
rijtuig regelmatig te zien in de museumstoomtrams tussen Hoorn en
Medemblik. Compleet met harde houten derde-klassebanken!